සේවා ස්ථානයේ සිදුවන ලිංගික අතවර | Sexual Harressment at workplace

සේවා ස්ථානයේ සිදුවන ලිංගික අතවර ගැන යමක් ලියන්න මම අදහස් කළේ ඇත්තටම එදිනෙදා දකින්නට සිදුවන ඒ ආකාරයේ සිද්ධි දාමයක් නිසා ඇති වුණ පිළිකුලත්, ඒ ගැන යමක් කරන්න තියෙන ප්‍රායෝගික දුෂ්කරතා නිසා ඇති ව තිබෙන මානසික පීඩනයත් නිසා බව මුලින්ම කිව යුතුයි. මේක බල්ලාගෙ වැඩේ බූරුවා කිරීමක් වගේ යමෙකුට පේන්න හැකි වුණත්, කළ යුතු බල්ලා තමන්ගේ කාරිය නොකරන කොට, ඊටත් වඩා තමන් නොකළ යුතු දේ කරන කොට පිට හරහට පොලු පාර වදින බව දැන දැනත් සමහර විට බූරුවට කට අරින්නෙ නැතිව ඉන්න බැරිවෙන වෙලාවල් එන්න පුළුවන්. මේක ත් සාමාන්‍යයෙන් අපේ සමාජයේ වැඩිය කතා නොකරන මාතෘකාවක් වුණත්, සාමාන්‍යයෙන් කතා නොකරන දේවල් ගැනම කතා කරන ටැබූ ත් මේ මාතෘකාව ගැන කතා නොකරන්නේ මොකද කියන එක මට ගැටළුවක්. අපේ සමාජයේ මේ ගැන වැඩිය කතා නොකරන්න එක හේතුවක් නම් වැඩි දෙනෙක් ගාව කිල්ලෝට තිබීමත්, එයින් බොහොමයක් කිල්ලෝට වල ටික ටික නමුත් හුණු තිබීමත් විදියටයි මම දකින්නේ.

සේවා ස්ථානයේ සිදුවන ලිංගික අතවර වැළැක්වීමට අදාලව අපේ රටේ විශාල සංඛ්‍යාවක් නීති රීති තියෙන බව මේ ගැන ටිකක් හොයල බැලුවොත් දැන ගන්න ලැබෙනවා. මේ කාරණය විශේෂ කොට ම අපරාධ නීතිය යටතට ගැනෙන, දකුණු ආසියාවේ ඇති එකම රටත් ශ්‍රී ලංකාව බවයි කියන්නේ.එහෙනම් මේ රටේ කාන්තාවන්ට සේවා ස්ථානයේදී සිදුවන ලිංගික අතවර ඉතා අවමද? බැලූ බැල්මට ඒ කාරණය එහෙම බවයි පෙනී යන්නේ. මෙහෙම ප්‍රශ්නයක් ගැන කවුරුත් දන්නේ නැති තරම්. ඇත්තටම වෙලා තියෙන්නේ අතවර නොවීම නොවෙයි කරන්නේ අතවරයක් බව නොදැන සිටීම සහ දැන ගත්තත් නොකියා සිටීම බවයි මට නම් පේන්නේ. මෙතනදී මම "මට නම් පේන්නේ" කියල කියන්නේ එහි සැබෑ අර්ථයෙන් මයි. මේ අතවර විරුද්ධ ලිංගික පාර්ශ්වයන්ගෙන් වගේම සම ලිංගික පාර්ශ්වයන් වෙතින්ද සිදුවිය හැකි බව නීතිමය අර්ථකතනයන්හි සඳහන් වුවත්, වැඩිය සිදුවන්නේ පුරුෂ පාර්ශ්වය අතින් කාන්තා පාර්ශ්වයට වන හිංසන බව,එසේ කීමට තහවුරු කළ දත්ත නැතිව වුවත් අපේ සමාජයීය පරිසරය අනුව පිළිගැනීම වැරදි සහගත නොවන බවයි මගේ අදහස.

ලිංගික හිංසනයක් ලෙස හඳුනා ගැනීමටනම් භෞතික වශයෙන් සිදුවන ස්පර්ශයක් තිබිය යුතු බව අපේ සමාජයේ උගත්යැයි සම්මත පිරිස් පවා සිතා සිටිනවා. ඒ අනුව කාර්යාලයේ ප්‍රධානියා තමා වෙත කැඳවන කාන්තා සේවිකාවකගෙන් ඔයාට බබාල ඉන්නවද? කී දෙනෙක් ඉන්නවද? තව හදන්න කැමති නැද්ද? බබා තාම ඔයාගෙන් කිරි බොනවද? ආදී වශයෙන් තමන් කරන්න ගිය රාජකාරියට අදාල නැති ප්‍රශ්න වැලක් ඇසුවොත් ඒක ලිංගික හිංසනයක් නොවෙයි ද? (මේ මම හිතල ලියපු ප්‍රශ්න වැලක්වත්, නාරිවේද වෛද්‍යවරයෙක් තමාවෙත එන රෝගියකුගෙන් අහන ප්‍රශ්න මාලාවක්වත් නොවෙයි, ලංකාවෙ රාජ්‍ය ආයතනයක දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානියෙක් තමාගෙ නිල කාමරයට නැඳවන කාන්තා සේවිකාවන්ගෙන් නිතර අසන ප්‍රශ්න මාලා කීපයකින් එකක්). මේක ලිංගික හිංසනයක්ද නැද්ද කිය එක ඇත්තටම විෂය මූලික කාරණයක්. මේ ප්‍රශ්න අහන්නෙ ඒ ප්‍රශ්න මාලාව කැමැත්තෙන් අහගෙන ඉන්න, පැනලා උත්තර දෙන සේවිකාවකගෙන් නම් එයින් ඇය මානසික පීඩාවකට පත් වෙන එකක් නැහැ, හිංසනයකුත් විය නොහැකියි. නමුත් මේ ප්‍රශ්න කිරීමට ගොදුරු වන්නෙ ඔහු සමග ඒ ප්‍රශ්න සාකච්ඡා කිරීමට අකමැති එයින් මානසිකව පීඩාවට පත්වන සේවිකාවක නම් එතැන හිංසනයක් පවතිනවා. ඇත්තෙන්ම එතැන භෞතික සාධකයක් ඇතත් නැතත් එය සේවා ස්ථානයේ සිදුවන ලිංගික ස්වභාවයේ අතවරයක් ලෙසයි අර්ථ දැක්වෙන්නේ.

මේ අතවරයන් සම්බන්ධව නීතිමය තත්ත්වය ගැඹුරින් විග්‍රහ කරන්න නෙවෙයි මම අදහස් කරන්නේ. ඒ සම්බන්ධව දැන ගැනීමට කැමති ‍අයට ගුගල් සෙවීමකින් බොහෝ තොරතුරු දැන ගත හැකියි. මෙයට පෙරත් සඳහන් කළ පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ මේ කාරණය පිළිබඳ ශක්තිමත් නීති පද්ධතියක් තිබේනම් එහි ප්‍රායෝගික භාවිතය කෙසේද කියන එක සොයා බැලීමයි වැදගත්. මේ නීති රීති යටතේ කොපමණ දෙනෙක් නීතියේ පිළිසරණ පතනවාද? එසේ නොපතනවානම් ඒ එවැනි ගැටළු රටේ නැති නිසාද නැති නම් වෙනත් හේතුවක් නිසා ද? මේ ගැන කළ අධ්‍යයනයන් වලදී පෙනී ගොස් ඇත්තේ සංස්කෘතිකමය කරුණු නිසා මෙවැනි සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් වාරතා වීම අවම වන බව. මෙය පිළි ගත හකි සත්‍යයක්. මා මෙහි ඉහත කී ආයතන ප්‍රධානියාගේ වාචික අතවරයන්ට නිරන්තරව ලක් වන සේවිකාවන් ඒ සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි නොකරන්නේ එය අවසානයේ තමාටම පාරාවලල්ලක් වේය යන බිය නිසා යි. එක් අවස්ථාවක ඉහත ප්‍රධානියාට ආයතනයේ පැවැත්වෙන බෞද්ධ ධර්ම දේශනයක් ශ්‍රවණය කිරීමටයන සිය සේවිකාවක් ආතනය තුළ කොරිඩෝවකදී මුණ ගැසුණා. ඇසීම අනවශ්‍ය වුවත් ඔහු සිරත් පරිදි මේ සේවිකාවගෙන් යන්නේ කොහේදැයි ඇසූ විට ඇය කීවේ "බණ අහන්න යනවා" කියා. එයට ඔහු දුන් ක්ෂණික පිළිතුර වුණේ "අහන්නද යන්නෙ" යන්නයි. මෙම ප්‍රශ්නය ඔහු ඇසුවේ ස්වාමීන්වහන්සේ නමකගෙන් නම් එසේ ඇසීම තේරුම්ගත හැකියි. මන්ද ස්වාමීන්වහන්සේ නමකට බණ ඇසීමට වගේම කීමටත් හැකි නිසා. මෙහිදී මේ අවිනීත පුද්ගලයා අදහස් කළේ කුමක්ද කියා සිංහල මව්බස ලෙස භාවිත කරන සියළු දෙනාටම වැටහුණත් එම අවිනීත වාග් ප්‍රහාරයට ලක් වූ සේවිකාවට ඒ සම්බන්ධව කළ හැක්කේ කුමක්ද? තවත් අවස්ථාවක මේ පුද්ගලයා බැංකොක් නගරයේ පුද්ගලික සංචාරයක නිරත වීමට සිටි සිය දියණියකගේ වයසේ වූ සේවිකාවක් කැඳවා නොයෙකුත් පුද්ගලික ප්‍රශ්න වැලක් අවසානයේ ඇයට දුන් උපදෙස වූයේ ගිය විට "රෙඩ් ලයිට් ඒරියා" නරඹන ලෙසත් එම "එක්ස්පීරියන්ස්" එක ඉතා වැදගත් බවත්. තමා බැංකාක් ගිය විට නතර වූයේ හිල්ටන් හෝටලයේ බවත් තමා රෙඩ් ලයිට් ඒරියා බැලූ බව හා එහි වර්ණනාවත් ඇයට කීමට ඔහු ‍පැකිළුනේ නැහැ. පාසැල් හැර ගිය අළුතම සේවයට එක් ව සිටි ඒ ලාබාල යුවතිය කාමරයෙන් එළියට පැමිණ සිය සහෝදර සේවිකාවන් කීප දෙනෙකුට මෙය කියූ බැවින් මෙම කාරණය බාහිරයට අනාවරණය වුණේ. මෙම පුද්ගලයා සම්බන්ධ විශේෂම කරුණනම් ඔහු එම ප්‍රමුඛ රාජ්‍ය ආයතනයේ මානව සම්පත් භාර ප්‍රධානම පුද්ගලයා වීමයි.

දැන් මා මෙහිදී සඳහන් කළ සිද්ධි සම්බන්ධයෙන් "ඕක මොකක්ද ඔච්චර දෙයක්ද" කියා ඔබට හිතුණානම් සේවා ස්ථානවල කාන්තාවන්ට සිදුවන ලිංගික හිංසන තවදුරටත් පවත්වාගෙන යාමට ඔබගෙනුත් අක්‍රිය දායකත්වයක් ලැබෙන බව කිව හැකියි. මා මෙහි සඳහන් කළේ එක් ආයතනයක එක් පුද්ගලයෙකු සම්බන්ධ සිද්ධි විශාල සංඛ්‍යාවකින් තුනක් පමණයි. ඒ සිද්ධි සියල්ලම සඳහන් කළොත් වෙනමම වෙබ් අඩවියක් ඔහුගේ අශ්ලීල කතා සහ ක්‍රියා වලින්ම තැනිය හැකියි. නමුත් මේ අසහනකාරී ක්‍රියාවට දිනපතා ගොදුරුවන සේවිකාවන් එයින් ලබන මානසික අසහනය කොපමණද? ඔබේත් ඔබ මෙන්ම තවත් දහසක් දෙනාගේත් "ඕක මොකක්ද" ආකල්පය නිසා දහසකුත් එකක් බලසම්පන්න නීති වල්ගය නැති ගොනුන්ගේ තත්ත්වයට පත්ව ඇති විට ඔවුන්ට ඇති පිළිසරණ කුමක්ද? මෙම හිංසනයට ලක්වන සහෝදරියන්ගේ මානසික වේදනාවට සංවේදී වී එවැනි ක්‍රියා වලින් වැලකී සිටින ලෙස සහ, මේ සම්බන්ධව දැනුම්වත් වීමේ සහ දැනුම්වත් කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් තුළින් එවැනි දහසක් දෙනාගේ දුක්වේදනා තුරන් කිරීමට කිසියම් හෝ දායකත්වයක් දෙන ලෙසයි මා ඉල්ලා සිටින්නේ.